Czym jest deflacja i dlaczego nie jest tak dobra jak się może wydawać?

Dzięki takim artykułom wiemy już, czym jest i w jaki sposób jest wyliczana inflacja – https://kapitalni.org/pl/artykuly/inflacja-czym-jest-jak-dziala-i-jaki-ma-wplyw-na-finanse-domowe,73,271, jednak nie zawsze ona występuje. Zjawiskiem, przeciwnym do niej jest deflacja, czyli długotrwały spadek przeciętnych cen towarów i usług na rynku. Zjawisko takie pojawia się okresowo w gospodarce różnych krajów, najczęściej jest ono powiązane z kryzysami ekonomicznymi.

Wpływ deflacji na konsumpcję

W krótkim okresie deflacja może być zjawiskiem korzystnym dla konsumentów, gdyż mogą oni nabyć większą ilość dóbr i usług na daną kwotę. Problematyczne jednak staje się występowanie zjawiska deflacji długookresowej, z tego względu, że konsumenci widząc postępujące spadki cen, zwłaszcza dóbr nie stanowiących ich pierwszej potrzeby, będą w dłuższym okresie odkładać ich zakup licząc na kolejne spadki cen. W takim przypadku na skutek zahamowania konsumpcji dochodzi do pogłębiania się recesji i zaburzona zostaje sytuacja finansowa przedsiębiorstw, które w konsekwencji muszą ciąć koszty działalności poprzez zamrożenie podwyżek płac czy zwolnienia pracowników lub ograniczenia produkcji.

Co robić w takiej sytuacji?

Remedium na takie problemy może być interwencja państwa, w naszym przypadku Rady Polityki Pieniężnej jako organu decyzyjnego NBP polegająca na obniżeniu stóp procentowych, co pobudzi konsumpcję. Z jednej strony stanie się to poprzez obniżenie kredytów, co zachęci firmy do inwestycji, z drugiej natomiast spowoduje, że oprocentowanie lokat i depozytów bankowych również pójdzie w dół i mniej będzie nam się opłacało trzymać pieniądze w banku i zaczniemy przeznaczać większą ich ilość na konsumpcję, co zwiększy ilość i ruch pieniędzy w gospodarce i przyczyni się do wzrostów cen.

Zjawisko niewielkiej deflacji wystąpiło w ostatnich latach w naszym kraju, jednak nie było ono na tyle długotrwałe ani intensywne, żeby doprowadziło do znaczącej recesji naszej gospodarki. O wiele poważniejsze skutki miała deflacja występująca w okresie Wielkiego Kryzysu lat 20-30 XX wieku czy w latach 90. w Japonii, kiedy to spadki cen doprowadziły do ogromnego spadku inwestycji i zahamowania innowacyjności. Pośrednim skutkiem Wielkiego Kryzysu był wybuch II wojny światowej, po której gospodarka wymagała wielu lat, żeby wrócić do poziomu sprzed kryzysu, natomiast w Japonii jako przeciwdziałanie deflacji zostało zastosowane obniżenie stóp procentowych do zera lub nawet ujemne stopy procentowe, więc niejako traciło się na zdeponowanych środkach.

Pozornie zjawisko deflacji występuje na rynku konsumenckim nowych technologii, gdyż na skutek rozwoju ceny elektroniki użytkowej stale spadają i dany towar rok po premierze możemy kupić w znacznie niższej cenie. Znamienne jest jednak to, że rozwój stale postępuje i za moment w tej cenie pojawia się kolejny produkt o wyższych możliwościach, co z kolei napędza popyt na kolejne zakupy i w efekcie zwiększa wydatki konsumpcyjne w dłuższej perspektywie.